MELİS YILDIRIM
(ANKARA) - Eski Los Angeles Başkonsolosu Gülru Gezer, ABD Başkan adayı Donald Trump'a düzenlenen silahlı saldırıya ilişkin ANKA Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, "Geçmişte kendisine yönelik olumsuzlukları nasıl avantaja çevirdiyse bunu da sonuna kadar bir avantaja çevirmek ve bir mağduriyet üzerinden kazanım elde etmek yönünde bir strateji geliştirecektir diye değerlendiriyorum" dedi. Dış Politika Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı da "Eğer Demokratlar başka bir aday, genç bir aday çıkarmazlarsa, Trump'ın seçimleri kazanması artık an meselesi" değerlendirmesinde bulunurken, Alman Marshall Fonu Türkiye Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı da "Başarısız da olsa böyle bir suikast girişiminin bu kadar kısa mesafeden gerçekleştirilebilmiş olması koruma ekibinin yani Gizli Servis'in bir zaafını ortaya koyuyor" ifadelerini kullandı.
Eski Los Angeles Başkonsolosu ve Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Dış Politika Programı Direktörü Gülru Gezer, Dış Politika Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ve Alman Marshall Fonu Türkiye Direktörü Özgür Ünlühisarcıklı Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Trump’a yönelik saldırıyı ANKA Haber Ajansı'na değerlendirdi.
Gülru Gezer, siyasal şiddetin ABD'ye yabancı bir şey olmadığını, geçmişte 4 ABD Başkanı'nın suikasta kurban gittiğini, 5 Amerikan başkanına yönelik de suikast girişiminde bulunulduğunu anlattı. Trump'a saldırı olayının münferit bir olay mı yoksa başka bir nedenden dolayı mı meydana geldiğinin henüz bilinmediğine işaret eden Gezer, 35'inci ABD Başkanı John F. Kennedy suikastında olduğu gibi bu girişime dair detayların da belki öğrenilemeyeceğini belirtti. Hassas bir konjonktürden geçildiğini vurgulayan Gezer, bunların hepsini bir arada değerlendirmek gerektiğini söyleyerek şöyle devam etti:
"Gizli Servis'in tepki göstermediği yönünde vahim iddialar var"
"27 Haziran'da Trump ve Biden arasında bir münazara düzenlendi. Sonrasında Biden'ın ilerleyen yaşı nedeniyle zaten bazı endişeler vardı. Bu endişeler daha da dillendirilmeye başlandı. Hatta Demokrat Parti içerisinde bazı kişiler aleni bir şekilde artık Biden'ın yarıştan çekilmesi gerektiğini söylediler. Bağışçıları bağışlarını kesme tehdidinde bulundular. Biden'ın ne olacağı belli değil. Trump'ın bazı davaları devam ediyor. Münazarada taraflar zaman zaman birbirlerine neredeyse hakaret içerikli ifadeler kullanmak suretiyle hitap ettiler. Gerilimli bir siyasi ortam suikast girişimiyle beraber belki daha da gerildi. 15 Temmuz'da, yani yarın Ulusal Kongresi olacak Cumhuriyetçilerin. Burada Trump resmi olarak Cumhuriyetçi Parti'nin adayı olarak seçilecek. Burada bir aksama olacak mı, seçim takviminde bir aksama olacak mı, böyle güvenlik zaafının olduğu bir ortamda, çünkü hâlâ bu kişinin nasıl o prefabrik yapının üzerine çıktığı, Gizli Servis'in bu kişiyi nasıl göremediği... Çünkü halktan mitinge gelen bazı kişilerin aslında o kişiyi önceden gördükleri, Gizli Servis'e söyledikleri ancak bir tepki gösterilmediği yönünde bazı iddialar var. Bunlar çok vahim iddialar."
"İki liderin itidal mesajları vermeleri çok önemli"
Silahlı saldırının ardından ABD Başkanı Joe Biden'ın bir açıklama yaptığını ve Trump ile telefonda görüştüğünü belirten Gezer, Biden'ın gerekli tutumu sergileyerek herkesin bu saldırıyı kınaması gerektiğini söylediğini anımsattı. Kritik bir sürece girildiğini kaydeden Gezer, "Zaten gergin bir ortam vardı, daha da gergin bir ortam olabilir. İki liderin kendi seçmenlerine yönelik itidal mesajları vermeleri çok önemli olacak. Gerginliğin tırmandırılması değil aksine azaltılması yönünde mesajların verilmesi gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Trump'ın nevi şahsına münhasır bir şahsiyet olduğu için bunu lehine çevirmeye çalışacağını vurgulayan Gezer, "Sıcağı sıcağına olay yaşanırken yumruğunu kaldırmak suretiyle 'Bak hâlâ yarış içerisindeyim', yani 'Yıkılmadım, ayaktayım' gibi bir mesaj vermeye gayret gösterdi. Geçmişte kendisine yönelik olumsuzlukları nasıl avantaja çevirdiyse bunu da sonuna kadar bir avantaja çevirmek ve bir mağduriyet üzerinden kazanım elde etmek yönünde bir strateji geliştirecektir diye değerlendiriyorum" dedi.
Hem Amerika'nın iç siyasi karışıklığa sürüklenmemesi için hem de küresel çapta olumsuz yansımalarının olmaması açısından tarafların itidalli davranmasının önemine dikkat çeken Gezer, "İçeride bir kırılgan yapı var seçimlere gidildiği için ama bir yandan da kuzeyimizde Ukrayna Savaşı, güneyimizde Gazze Savaşı var. Hızla ısınan da bir Hint Pasifik Güney Çin denizi var. Bu sürecin çok dikkatli bir şekilde idare edilmesi gerekiyor. Her iki Başkan adayına da çok ciddi sorumluluklar düşüyor diye değerlendiriyorum" diye konuştu.
Prof. Dr. Bağcı: Saldırganın Orta Doğu'dan olmaması önemli, aksi takdirde farklı senaryolar geliştirilecekti
Dış Politika Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Bağcı, saldırının önemli bir siyasi etkisinin olacağını belirterek, "Bu sadece ve sadece Donald Trump'ın önümüzdeki seçimlerde daha da güçlü bir şekilde geleceğinin göstergesi olacak gibi gözüküyor. Bunun nasıl olduğu, nasıl yapıldığı ve yakalananın özellikle Orta Doğu'dan olmaması tabii çok önemli. Aksi takdirde çok daha farklı senaryolar geliştirilecekti" değerlendirmesini yaptı.
"Trump'ın seçimi kazanması an meselesi"
ABD'de seçimin toplumsal kutuplaşmanın getirdiği bir durum ile daha gergin geçeceğini kaydeden Bağcı, "Bu noktadan sonra Donald Trump'ın geri adım atacağını da düşünmüyorum. Gördüğüm kadarıyla eğer Demokratlar başka bir aday, genç bir aday çıkarmazlarsa, Trump'ın seçimleri kazanması artık an meselesi" dedi.
Söz konusu saldırının Amerikan iç siyaseti ve dış politikasında önemli beklentileri beraberinde getirecek bir gelişme olduğunu ifade eden Bağcı, "Trump'ın özellikle Avrupa Birliği'yle olan ilişkilerinde, Rusya-Ukrayna Savaşı'ndaki tutumu ve Gazze konusundaki tutumu herkes tarafından biliniyor ki ikisini de sonra erdirmeye yönelik siyasi girişimlerde bulunacağını deklare etmişti" dedi. Bağcı, bu noktadan sonra Biden'ın pek fazla şansının kalmadığı değerlendirmesinde bulundu.
Ünlühisarcıklı: Bir suikasttan sağ kurtulan liderlerin popülaritesi artar
Başarısız olsa bile böyle bir suikast girişiminin 133 metre gibi kısa bir mesafeden gerçekleştirilmiş olmasının Gizli Servis'in bir zaafını ortaya koyduğunu söyleyen Alman Marshall Fonu Türkiye Direktörü Ünlühisarcıklı da geçmişte de liderlere karşı suikast girişimlerinin olduğuna işaret etti. Ünlühisarcıklı şu değerlendirmeyi yaptı:
"Genelde bir suikasttan sağ olarak kurtulan liderlerin popülaritesi kısa süreliğine de olsa artar. Dolayısıyla bu Trump için önümüzdeki seçimlerde bir avantaj teşkil edecektir. Zaten kazanması bekleniyordu anketlere bakılınca. Bence bu durum daha da pekişmiş oldu. Ancak bu avantajın sınırlarını da iyi anlamak lazım. Kutuplaşmış ortamlarda, ki Amerika Türkiye'den bile daha fazla kutuplaşmış bir toplum, böyle gelişmeler karşısında birbiriyle taban tabana iki anlatı ön plana çıkabilir. Yani, Trump taraftarları bunu 'Trump'ın önünü kesmek için rakiplerinin düzenlediği bir suikast girişimi' gibi algılarken, karşıtlarının da 'Bu bir tiyatrodur, kendi kendisine düzenledi' diye bir anlatıya inanma olasılıkları var."
