ERDAL SAĞLAM
Temmuz ayı enflasyon rakamı Pazartesi günü açıklanacak. Temmuz enflasyonunun elektrik zammının etkisiyle, planlanandan yüksek çıkması beklenirken, doğal gaz zammı da Ağustos ayı rakamını yükseltecek. Kamu zamları nedeniyle geçersiz kalan yüzde 38’lik enflasyon hedefinin, bu hafta açıklanacak Enflasyon Raporu ile birlikte değiştirilmesi bekleniyor.
3 Ağustos’un hafta sonuna denk gelmesi nedeniyle Temmuz ayı rakamı 5 Ağustos Pazartesi günü açıklanacak. Piyasalarda yüzde 3 civarında bir rakam açıklanması bekleniyor. Buna karşılık İstanbul Ticaret Odası (İTO) Temmuz ayı tüketici fiyatları artışını yüzde 4.4 olarak açıkladı. Piyasalarda bu nedenle resmi enflasyon beklentisi de yüzde 3.5 civarına yükseldi.
Türk-İş, TEPAV gibi kuruluşların gıda fiyatları üzerinde yaptığı anketlerde, Türkiye genelinde ve Ankara’da gıda fiyatlarındaki artış, İTO’nun rakamlarının neredeyse yarısı kadar belirlendi. İTO rakamının İstanbul için geçerli olup TÜİK’in açıklayacağı rakamın çok üzerinde olabileceği de konuşuluyor.
Buna karşılık TÜİK rakamlarına, özellikle de enflasyon ölçümüne karşı piyasalarda büyük bir güvensizlik var. Özellikle işçi ve memur örgütleri, düşük maaş zammına zemin hazırladığı için TÜİK’in rakamlarına karşı kampanyalar düzenleyip, karşı çıkıyorlar. Haziran ayı İTO rakamı da TÜİK’in çok üzerinde açıklanmıştı. Pazartesi yapılacak açıklamanın yine, TÜİK’e güvensizlik nedeniyle, tartışmaları alevlendirme ihtimali yüksek görünüyor.
TÜİK enflasyonu ne kadar açıklanacak bilmiyoruz ama rakamın Merkez Bankası planlarının epey üzerinde çıkacağı açık. Çünkü Merkez Bankası yöneticileri, bir süredir Temmuz rakamının yüksek çıkacağını ama sonra yine aylık yüzde 2’lik rakamlara geri dönmesinin beklendiğini söylüyorlar. Bu nedenle Temmuz rakamının yüzde 3’ün üzerinde çıkması kesin gibi gözüküyor.
Merkez Bankası’nın sadece Temmuz ayı rakamının yüksek çıkacağı beklentisi ise gerçekleşmeyecek. Çünkü Ağustos ayı başında da bu kez doğal gaza yüzde 38 oranında zam açıklandı. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) ise bu zammın hane halkına etkisinin, indirimli asgari doğal gaz kullanımı nedeniyle, ortalama yüzde 24.4 oranında olacağını açıkladı. Bu rakam Ağustos ayı için geçerli olsa bile, EPDK da biliyor ki; kış ayları gelip doğal gaz kullanım miktarı mecburen artınca, hanehalkının doğal gaz maliyeti yüzde 30’un üzerine çıkacak.
Yıl sonu yüzde 38 hedefi tutturulamaz
Dolayısıyla Merkez Bankası’nın sadece Temmuz ayı enflasyon rakamının yüksek çıkacağı beklentisi gerçekleşmeyecek. Buna karşılık Temmuz ve Ağustos aylarında, geçmiş yıl çok yüksek enflasyon rakamları görüldüğü için, baz etkisi nedeniyle, yıllık enflasyon oranları önemli ölçüde düşmüş olacak. Bu iki ay sonunda yıllık enflasyonda meydana gelecek düşüşün 18 puan civarında olması beklenebilir.
Ancak yıllık rakamlarda yüksek düşüş devam etse de, kamu zamları nedeniyle enflasyona gelen artırıcı etki, yılsonu enflasyon hedeflerini, ister istemez yukarı doğru çekecek. Bu nedenle Merkez Bankası’nın yılsonu için belirlediği yüzde 38’lik hedefin gerçekleşeceğini artık kimse beklemiyor. Ekonomi yönetiminin enflasyon hedefindeki koridorun üst sınırı olan yüzde 42’ye ulaşılabileceği umudunu ise hala koruduğu görülüyor. Bu orana kadar inip inilemeyeceği ise şüpheli görülüyor.
Önümüzdeki hafta Perşembe günü Merkez Bankası yılın üçüncü Enflasyon Raporu’nu da açıklayacak. Bu raporla birlikte, enflasyon ve faiz indirim tartışmaları için ipucu olacak mesajların alınmasını bekliyoruz. İktisatçılar, yüzde 38’lik hedefin artık geçersiz hale geldiğini, bu nedenle Merkez Bankası’ nın yüzde 38 hedefini korumasının kendi kredibilitesine darbe olacağını söylüyorlar.
Bu nedenle yüzde 38’lik nokta hedefin yüzde 39 veya 40’ı çıkarılabileceği tahmin ediliyor. Buna karşılık belirlenen koridorun genişliğinin daraltılabileceği, üst sınırın yine yüzde 42 olarak korunarak, enflasyonla mücadelede gevşeme olmadığı algısının korunmaya çalışılacağı konuşulanlar arasında.
Enflasyon rakamı kaç açıklanırsa açıklansın, enflasyon hedefi nasıl değiştirilirse değiştirilsin, enflasyonla mücadelenin yine dar ve sabit gelirliye yüklendiği gerçeğini değiştirmeyecek. Çünkü maaş zamlarının düşük tutulması ardından sübvansiyonlu kamu mallarına yüksek zamlar gelmesi, halkın satın alma gücünün iyice zayıflamasına neden olacak. Böylece dar ve sabit gelirlinin yüklü harcama kalemleri olan enerji maliyeti iyice artacak ve satın alma gücü iyice zayıflayacak. Bu durum, hükümetin varlıklı kesimlerden ek gelir almaya yanaşmazken, yine dar ve sabit gelirli kesime yüklendiğini gerçeğini bir kez daha ortaya çıkardı.
