Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy Bolu Kartalkaya'da meydana gelen ve 78 kişyinin hayatını kaybettiği yangının ardından başlayan yetki tartışmaları hakkında konuştu.
İstifa çağrıları yapılan ve "Tek sorumludur" tespitinin yapıldığı ön bilirkişi raporuna rağmen Bakan Ersoy "Sorumluluk itfaiyede" dedi.
Bakan Ersoy, 'un açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:
Turizm merkezlerinde yetki kimde? Turizm açısından potansiyeli olan bölgelerde Cumhurbaşkanı kararnamesi ile turizm merkezi ilan edilir. İki önemli yetki bakanlığa geçer. Bir tanesi imar planları yapma yetkisi. İkincisi de turizm amaçlı kamu arazilerin tahsisi yetkisi alır bakanlık. İki önemli yetkisi bu. Bunun dışında bir yetki almıyoruz. Belediye mücavir alanında ise belediyelerde dışında ise il özel idarelerindedir. Mücavir alanı dışında olduğu için ruhsat ve iskan yetkisi il özel idaresi yetkili. Turizm Bakanlığı hiçbir zaman özel kanunla tanımlama yapılmıyorsa yetkili olmuyor.
2021 öncesi nasıldı? Belediye belgeli oteller vardı. Bunlar işyeri açma ruhsatı ile çalışıyordu. Bir de belediye artı bakanlık belgeli oteller vardı. Aradaki fark nedir diyorsanız? Bakanlık zaten öncelikli olarak belediye belgesini şart koşuyor. 2021'de ne değişti? 2021'den itibaren dedik ki, turizm çok büyüyor. Bundan sonrıa sadece belediye belgeli olmasın. Bunun yanısıra bakanlıktan turizm işletmesi belgesi alsın. Bu ilave olarak geldi. Bazen bilgi kirliliği oluşturuluyor, belediyelerin yetkileri bakanlığa devredilmiş gibi, böyle bir şey yok. Şimdi artık belediye belgesi yeterli değil aynı zamanda bakanlık belgesi alması gerekiyor. Birinci kriteri belediye belgesi alması.
Güvenilir turizm belgesi vardır. Kovid zamanında seyahat trafiğini açık tutmak için hijyen ve sağlık koşullarıyla geçici bir sertifikasyon işlemiydi. Binanın güvenliği anlamında değil. Kovid süreci için zorunlu ve geçerliydi. Bu zorunluluk kaldırıldı. Bir de sürdürebilir turizm sertifikasyonu var. Paris İklim Anlaşması yükümlülükleri gereği sıfır karbon ayak izi ve sürdürülebilirlik gerekiyor. Çevre, iklim şartları, atık yönetimi, sıfır karbon ayak iziyle ilgili yapılması gerekenler.
İl özel idaresi diyor ki, 'Sen bunları yetkili kurumlardan alıp bana getireceksin' diyor. Türkiye'de resmi yetkili kurum sadece itfaiyelerdir. Kartalkaya'da yetkilendirmeyi Bolu İtfaiyesi veriyor. Bolu Belediyesi dışında başka bir belediyeden alamazsınız. Bolu ili sınırları içinde olduğunuz için. Yangın yeterlilik belgesini bir tek itfaiyeler veriyor. İl sınırları içinde bağlı olduğunuz belediyeler veriyor. Mümkünse ilçe, yeterliliği yoksa Bolu Belediyesi. Seben ilçesinin yeterliliği yoksa o z aman Bolu İtfaiyesi. işyeri açmak için çalışma ruhsatını il özel idaresi veriyor. Size listeyi veriyor. Bunları halledin gelin diyor. Burada Bolu İtfaiyesi gerekli denetlemeleri yaptıktan sonra belgeyi veriyor.
İl özel idaresi uygunlukları tamamsa işyeri açma ve çalışma ruhsatı veriyor. Bu bize gelince süreç başlıyor. Bakanlık işletmeye kontrolör gönderiyor. Kontrolümüz nelere bakıyor? Turizmle ilgili süreçleri denetliyor. İşyeri açma ruhsatını görünce bizim için işlem tamam anlamına geliyor. Ana kuralımız bu. Bakanlık kontrolleri tesisin niteliklerinin standartlarının sınıflandırmasını yapıyor. Yıldızını, niteliğini denetliyor. Oda sayılarının yeterli olmasına bakıyoruz. Yatak kapasitesine bakıyoruz, minimum ve maksimum olarak. Tatil köyü, apart, pansiyon var tabii. Hepsi otel olarak olmuyor. Biz nitelik ve sınıflandırmasıyla ilgili denetimleri yapıyor ve sonra belgeyi veriyoruz.
2021'den sonra süreç bize geçti. 2022'ye kadar 80'lerde başlayan 40 yıllık süreçte bakanlık yaklaşık 100 tesis kapatmış. 2022'den günümüze kadar 4 bin 380 tesis yeterlilikleri oluşturmadığı için kapatıldı. Şu anda da kapatmaya devam edemiyoruz. Yangın yeterliliği alamıyor, kirlilik oluyor vs. Bu yeterlilik ve belgelendirme ile ilgili bakanlık çok ciddi süreç yönetiyor. Türkiye'de yangın yeterlilik belgesini sadece itfaiye verir. Başka hiçbir kurum veremez. Yangın yeterlilik belgesi gerekiyorsa mutlaka ilgili itfaiyeden alması gerekiyor. İlçe itfaiyesi yeterli olmadığı için il belediyesinden alması gerekiyor. Yeterlilikten kastımız uzmanlık yeterliliği. İtfaiyede tulumbacılar/pompacılar ve bir de uzmanlar var. Bu çok teknik konu. Bakanlık kontrolleri her şeyi denetlemez.
TOPU BOLU BELEDİYESİ'NE ATTI
Orada 8 tane hatalı kural çıkmış tesisin geneli ile ilgili. Tahliye çıkışları, ışıklı yönlendirmeler levhaları, bina acil aydınlatma, elektrik tesisatı uygunluğu, söndürme gereçleri talimatları, algılama sistemleri ve yangın alarmı, paratoner, duman havalandırma ve tahliye gibi 8 tane asli eksiklik buluyor Bolu Belediyesi. Tespit yapıyor. Bu tespiti yaptıktan sonra geri çekmek gibi bir şey olamaz. Normalde bu eksiklikleri tespit ettikten sonra bunu il özel idaresine veya son belgesi olan Kültür ve Turizm Bakanlığını bilgilendirmeniz gerekiyor. TCK 279'a göre yetkili makamlara bildirmeme ihmali...
"BELEDİYE TESPİTİ YAPMIŞ, GERİ ÇEKME OLMAZ"
Belediye bu tespiti yaptıktan sonra geri çekme olmaz. Kanunda ceza yaptırımları var. Yargılama sonucunda mahkeme kararını belirleyecek. Her olay ve her vaka için tek bir yasa çıkaramazsınız. Bolu Belediyesi bu tespiti yaptıktan sonra süre vermesi gerekiyordu düzeltmesi için. Makul süreye kendileri karar verir. O süreden sonra düzelmediyse, işyeri açma çalışma ruhsatını düzenleyen il özel idareye veya bir üste Kültür Turizm Bakanlığı'na ihbarda bulunması gerekiyor. Bunu dediği andan itibaren il özel idaresi, bakanlığa bile sorma gereği duymadan hemen kapatma verecekti. Ruhsatını iptal edecekti. İl özel idaresi ruhsatı iptal ettiği için gidip, kapatabilir.
Bırakalım kanun maddesini vicdanen ve etik olarak bu kadar canını riske atma şansınız var mı? Ben kanunen zorunlu olduğunu düşünüyorum. Ama kanun kısmını bir tarafa bırakıyorum. Siz bir yangının itfaiyecilerden daha fazla nasıl bir zarara sebebiyet vereceğini bilen kurum var mı? O andan itibaren zaten il özel idare işyeri açma çalışma ruhsatı yeterliliği düştüğü için otomatikman kapatma işlemini yapar, bize bilgi verir. Mücavir alanda olsaydı belediyeye başvuracaktı itfaiye. Siz bu gerçeği bildikten sonra başka işlem yapamazsınız. Siz tespit ettiniz, önünüze düşmedi. Siz bizzat talep üzerine gittiniz tespitleri yaptınız. Artık bunun farkındasınız. Bu otelde ciddi problem var. 8 tane madde saymış.
"ORASI AYRI BİR KAFE DEĞİL"
Orası ayrı bir kafe değil. İçeriden girişi olan kafetarya orası. Otelin içinde bitişik bir alan. 70 metre kare dediği yer orası. Otelin dışında deniyor ya, kafeterya direk ana binanın içinde. Direk otelin içinden bağlantısı var. Ana binanın içinde. Ana bina zaten riskte. Ana binanın riskli olduğunu biliyorsunuz, onun içindeki bir başka yere belge veriyorsunuz. Bu da bence hata. İkinci sıkıntılı işlem bu.
Binanın güvenliğini konuşuyoruz. Siz bir yangın güvenlik prosedürü oluşturuyorsunuz. Belge geri çekildi diyorsunuz, güvensiz olan binada bir mekan için belge veriyorsunuz. Üst üste ikinci hatayı yapıyorsunuz. Orası nasıl güvenli olabilir ki?
Yangın yeterlilik belgesi veren kurum aslında verdikten sonra da denetimiyle yetkili. Mevzuatta yetkiniz var zorunluluğunuz yok. Siz hangi periyotlarla gideceğinize, ayda bir, yılda bir de gidebilirsiniz. Bu kararı mevzuat size bırakıyor. Sistem sıkıntılıdır her ay gidebilir. Burada itfaiyeyi kast ediyorum. Yeterlilik belgesini itfaiye denetimleri yapmakta yetkili olan birim. Belediye Yangın Yönetmeliği'nin 6. maddesinin 1. fıkrası j bendine göre böyle. Zaten ilk yetkilendirme nasıl olmuş? Kurum olarak gitmişsiniz belgeyi düzenlemişsiniz, düzenli olarak denetleme yetkisi var. Sağlık, gıda ile yeterlilik belgesi kurumlar var. Kim yetkiyi veriyorsa denetleyebiliyor.
"YETERLİLİK VEREN DENETLEMEKLE SORUMLU"
Kartalkaya'daki bütün oteller bütün işletmeler itfaiye yeterlilik belgesini Bolu İtfaiyesi'nden almış. Almak zorunda zaten, başka yer yok. Burada yeterlilik belgesini veren Bolu İtfaiyesi. Yeterlik belgesini veren denetlemeye yetkilidir. Zorunluk kısmı ise; talep edilirse denetler diyor ya, bu çarpıtıldı. Talep edilmezse denetlemem maddesi değil. Talep edilirse denetlemek zorunda. Yeni bir işletme açıyorsunuz diyelim. Çalışma ruhsatı ve çalışma belgesi almanız lazım. Otomatik olarak itfaiyeye gidiyorsunuz beni denetle diyorsunuz. Talep ettiğin zaman zorunlusun. İstediğin zaman denetlemeye gidebilirsiniz itfaiye olarak. Bunu bütün belediye başkanları bilir. Bilmesi gerekir, bu çok net bir kuraldır. Herkes yeterlik belgesi aldığı itfaiye tarafından denetlenir.
